
អ្វីដែលបុរសត្រូវដឹងអំពីជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាត
មហារីក ក្រពេញ ប្រូស្តាត ជា ជំងឺ មហារីក ទូទៅ បំផុត មួយ ក្នុង ចំណោម បុរស នៅ សហរដ្ឋ អាមេរិក។ វាជាមូលហេតុចម្បងទីពីរនៃការស្លាប់ក្នុងឆ្នាំ 2014 នៅពីក្រោមជំងឺមហារីកសួត ហើយមានករណីថ្មីជាង 200,000 ករណី។ ប្រសិនបើ មហារីក ក្រពេញ ប្រូ ស្តា ត ត្រូវ បាន គេ រក ឃើញ ទាន់ ពេល នោះ វា អាច ព្យាបាលបាន ។
ក្រពេញប្រូស្តាត
ក្រពេញប្រូស្តាតគឺជាផ្នែកមួយនៃប្រព័ន្ធបន្តពូជរបស់បុរស។ វាមានទីតាំងនៅមូលដ្ឋាននៃប្លោកនោម។ ក្រពេញប្រូស្តាតព័ទ្ធជុំវិញបង្ហួរនោម ដែលជាបំពង់បង្ហូរទឹកនោម។ មុខងារ របស់ ក្រពេញ ប្រូស្តាត គឺ ដើម្បី បញ្ចេញ ទឹករំអិល ដែលជា សមាសធាតុ មួយ នៃ ទឹកកាម។
ជំងឺមហារីក ក្រពេញ ប្រូ ស្តាត
មហារីកចាប់ផ្តើមនៅក្នុងកោសិកា ដែលជាបណ្តុំបង្កើតជាលិកា និងសរីរាង្គទាំងអស់របស់រាងកាយ រួមទាំងក្រពេញប្រូស្តាតផងដែរ។ កោសិកាធម្មតានៅក្នុងក្រពេញប្រូស្តាត និងផ្នែកផ្សេងទៀតនៃរាងកាយលូតលាស់ និងបែងចែកដើម្បីបង្កើតកោសិកាថ្មីតាមតម្រូវការ។ នៅពេលដែលកោសិកាធម្មតាចាស់ ឬខូច ពួកវាងាប់ ហើយកោសិកាថ្មីមកជំនួសវិញ។ ពេលខ្លះដំណើរការនេះខុសប្រក្រតី ហើយកោសិកាដែលខូចនឹងបង្កើតជាកោសិកាមហារីក ឬដុំសាច់។ កោសិកាមហារីកទាំងនេះក៏អាចរាលដាលដល់សរីរាង្គដទៃទៀតដែរ។
មហារីកក្រពេញប្រូស្តាតមាន 4 ដំណាក់កាល៖
- ដំណាក់កាលទី 1: មហារីកមានតែនៅក្នុងក្រពេញប្រូស្តាតប៉ុណ្ណោះ។ វាប្រហែលជាតូចពេកក្នុងការមានអាការៈឲ្យអ្នកដឹងក្នុងអំឡុងពេលពិនិត្យតាមរន្ធគូថបែបឌីជីថល។
- ដំណាក់កាលទី 2 : ដុំសាច់មានកម្រិតខ្ពស់ជាង ឬខ្ពស់ជាងដំណាក់កាលទី I ប៉ុន្តែដុំសាច់នេះមិនរាលដាលចេញពីក្រពេញប្រូស្តាតទេ។ វាអាចពិនិត្យរកឃ់ើញក្នុងអំឡុងពេលពិនិត្យតាមរន្ធគូថបែបឌីជីថល។
- ដំណាក់កាលទី 3៖ ដុំសាច់រាលដាលចេញពីក្រពេញប្រូស្តាតទៅជាលិកាជុំវិញ។
- ដំណាក់កាលទី 4៖ ដុំសាច់អាចរាលដាលដល់សរីរាង្គជិតខាង។ វាអាចរាលដាលដល់កូនកណ្តុរ ឬផ្នែកផ្សេងទៀតនៃរាងកាយ។ កន្លែងមេតាទិកទូទៅបំផុតគឺឆ្អឹង និងសួត។
កត្តាហានិភ័យ
- អាយុ៖
ជារឿយៗចំពោះបុរសដែលមានអាយុលើសពី 65 ឆ្នាំ។ - ប្រវត្តិ គ្រួសារ៖
បុរសដែលមានឪពុក បងប្រុស ឬកូនប្រុសដែលមានជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាត ទំនងជានឹងវិវត្តន៍ទៅជាជំងឺនេះដោយខ្លួនឯង។ - ជាតិសាសន៍៖
មហារីក ក្រពេញ ប្រូស្តាត គឺ កើត មាន ច្រើន ចំពោះ បុរស អាហ្រ្វិក –អាមេរិក និង កើតតិច ជាង នៅ អាស៊ី
“ការពិបាកចាប់ផ្តើមក្នុងការនោម លំហូរទឹកនោមខ្សោយ ស្ទះ ឬរំខានក្នុងពេលនោម និងមានឈាមក្នុងទឹកនោមចំពោះបុរសដែលមានអាយុលើសពី 65 ឆ្នាំអាចជារោគសញ្ញានៃជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាត។ ប្រសិនបើអ្នកមានរោគសញ្ញាបែបនេះ អ្នកគួរតែទៅជួបគ្រូពេទ្យ។ ការដឹងនិងពិនិត្យរកឃើញកាន់តែឆាប់ នោះវា នឹងអាច ព្យាបាល បាន កាន់ តែ ល្អ»។
ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ
- ការសាកសួរប្រវត្តិជំងឺ៖
កំណត់កត្តាហានិភ័យ, ការពិនិត្យរាងកាយ, ការពិនិត្យរន្ធគូថបែបឌីជីថល, ការថតឆ្លុះប្លោកនោម (Cystoscopy) - កម្រិតអង់ទីហ្សែនជាក់លាក់នៃក្រពេញប្រូស្តាត Prostate-specific antigen (PSA)៖
បុរសអាយុ 45-50 ឆ្នាំត្រូវបានណែនាំអោយធ្វើតេស្តរកកម្រិត PSA ប្រសិនបើពួកគេមានប្រវត្តិគ្រួសារមានជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាត។ ប្រសិនបើកម្រិត PSA ខ្ពស់ជាង 10 ng/mL ឬគ្រូពេទ្យបានរកឃើញក្រពេញប្រូស្តាតរឹង ឬរដិបរដុបអំឡុងពេលពិនិត្យតាមរន្ធគូថបែបឌីជីថល ការធ្វើកោសល្យវិច័យគឺចាំបាច់សម្រាប់ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ។ - សន្ទស្សន៍សុខភាពក្រពេញប្រូស្តាត Prostate Health Index (PHI)៖
សន្ទស្សន៍សុខភាពក្រពេញប្រូស្តាត Prostate Health Index (PHI) គឺជាការធ្វើតេស្តថ្មីមួយសម្រាប់រកមើលជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាត។ វាអាចត្រូវបានធ្វើដោយការធ្វើតេស្តឈាមបែបសាមញ្ញ។ PHI រួមមានការបញ្ចូលគ្នានៃការធ្វើតេស្តចំនួនបី៖ PSA, Free PSA, និង [-2]pro-PSA ។ ពិន្ទុ PHI ផ្តល់នូវកម្រិតហានិភ័យ 3.5 ដងប្រសើរជាងការធ្វើតេស្តកម្រិត PSA ធម្មតា។ - ការធ្វើកោសល្យវិច័យនៃក្រពេញប្រូស្តាត៖
ការធ្វើកោសល្យវិច័យដោយម្ជុលនៃក្រពេញប្រូស្តាតត្រូវបានចង្អុលបង្ហាញសម្រាប់ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យជាលិកាចំពោះអ្នកជំងឺដែលមានកម្រិត PSA ខ្ពស់ឬការរកឃើញការពិនិត្យរន្ធគូថបែបឌីជីថលខុសប្រក្រតី។ - ការពិនិត្យផ្សេងៗទៀត៖
ការពិនិត្យបែបរូបភាពដូចជា CT-scan និង MRI អាចជាផ្នែកដ៏សំខាន់នៃដំណាក់កាលព្យាបាលមុននៃជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាត វាជួយបែងចែកកម្រិតនិងដំណាក់កាលនៃជំងឺ ដែលជួយផ្តល់ការរៀបចំផែនការព្យាបាលដែលសមស្របនិងមានប្រសិទ្ធិភាព។
ការព្យាបាលជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាត
ជម្រើសនៃការព្យាបាលជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាតអាស្រ័យទៅលើកត្តាជាច្រើនដូចជាថាតើមហារីករបស់អ្នកលូតលាស់លឿនប៉ុណ្ណា របៀបដែលវាបានរីករាលដាល និងសុខភាពទូទៅរបស់អ្នក ក៏ដូចជាអត្ថប្រយោជន៍ដែលអាចកើតមាន ឬផលប៉ះពាល់នៃការព្យាបាល។
- ការវះកាត់
- ការព្យាបាលដោយកាំរស្មី
- ការព្យាបាលដោយអរម៉ូន
- ការព្យាបាលដោយប្រើគីមី
ថែរក្សាអ្នកជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាត
គោលបំណងនៃការព្យាបាលជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាតគឺដើម្បីព្យាបាលអ្នកជំងឺម្នាក់ៗទៅតាមក្រុមហានិភ័យ និងដំណាក់កាលនៃជំងឺ។
- ក្រុមហានិភ័យទាប៖
ការព្យាបាលតាមមូលដ្ឋាន៖ ការវះកាត់ក្រពេញប្រូស្តាត (Radical Prostatectomy) ការព្យាបាលដោយកាំរស្មី (External Beam Irradiation) ការព្យាបាលដោយ Brachytherapy។ - ក្រុមហានិភ័យមធ្យម និងខ្ពស់៖
ការព្យាបាលតាមតំបន់ និងក្នុងតំបន់៖ ការវះកាត់កូនកូនកណ្តុរក្នុងអាងត្រគាក ការបាញ់កាំរស្មីនៃកូនកណ្តុរក្នុងអាងត្រគាក ការព្យាបាលជាប្រព័ន្ធ (ការព្យាបាលដោយប្រើ Androgen Deprivation និង Chemotherapy) - ក្រុមអ្នកជំងឺដែលស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលរាលដាលខ្លាំង (Metastatic disease)៖
ចំពោះអ្នកជំងឺដែលស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលរាលដាលខ្លាំង ឬជំងឺមេតាស្ទិក (Metastatic disease) គោលបំណងនៃការព្យាបាលគឺដើម្បីគ្រប់គ្រងជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាត និងរក្សាគុណភាពជីវិតរបស់អ្នកជំងឺ។ ការថែទាំអ្នកជំងឺអាចនឹងត្រូវបានផ្តល់ជូន ដោយសារវាផ្តោតលើតម្រូវការរាងកាយ ផ្លូវចិត្ត និងខាងស្មារតីរបស់អ្នកជំងឺ។ វាជួយអ្នកជំងឺឱ្យទទួលបានគុណភាពជីវិតល្អបំផុតដោយសម្រាលការឈឺចាប់ និងគ្រប់គ្រងការឈឺចាប់ និងរោគសញ្ញា។
ការពិនិត្យមហារីកក្រពេញប្រូស្តាត
ការពិនិត្យរកមើលជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាតត្រូវបានណែនាំចំពោះបុរសដែលមានអាយុលើសពី 40-45 ឆ្នាំ និងវ័យក្មេងជាងនេះសម្រាប់បុរសដែលមានប្រវត្តិគ្រួសារមានជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាត ។
“ការពិនិត្យសុខភាពជាទៀងទាត់មានសារៈសំខាន់ ដើម្បីរកឱ្យឃើញជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាតទាន់ពេល។ កាន់តែឆាប់ពិនិត្យរកឃើញក្នុងដំណាក់កាលដំបូង នោះវា អាច ព្យាបាល បាន កាន់ តែ ល្អ»។